Działalność Szkolnych Ośrodków Kariery w latach 2005 – 2007
Szkolne Ośrodki Kariery w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych o uprawnieniach szkół publicznych zostały utworzone na zlecenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w latach 2003 - 2005.
Rozpoczynanie dorosłego życia od bezrobocia powoduje u młodych ludzi wyjątkowo groźne konsekwencje: brak nabycia lub rozwinięcia nawyku i potrzeby pracy zawodowej, nieumiejętność pracy w zespole i samodzielnego rozwoju zawodowego, niewiarę w swoje umiejętności itp. Brak stałych dochodów uniemożliwia zaś stworzenie podstawy do tworzenia czy rozwoju własnej rodziny. Dlatego też podstawowym celem idei tworzenia Szkolnych Ośrodków Kariery było niedopuszczenie do tego, aby absolwenci szkół stawali się i pozostawali bezrobotnymi za pomocą zwiększania szans absolwentów na uzyskanie pierwszych doświadczeń związanych z rynkiem pracy jeszcze podczas nauki w szkole średniej lub wyższej.
Szkolny Ośrodek Kariery jest miejscem, w którym praca z młodzieżą może przybierać różne formy: wykładów, prelekcji, treningów, szkoleń, kursów umiejętności i warsztatów grupowych, porad indywidualnych i samodzielnej pracy pod opieką szkolnego doradcy zawodowego.
Jest on wyposażony w podstawowy sprzęt elektroniczny z multimedialnym oprogramowaniem umożliwiającym prowadzenie testów psychologicznych i bazą danych o rynku edukacyjnym i rynku pracy, podłączony do Internetu, oraz narzędzia, m.in.:
- informatory edukacyjno - zawodowe,
- podręczniki dla szkolnego doradcy zawodowego i zeszyty ćwiczeń dla uczniów,
- konspekty i scenariusze zajęć z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego.
Ponadto zasoby w Szkolnym Ośrodku Kariery powinny posiadać informacje dotyczące systemów kształcenia i szkolenia, możliwości staży i praktyk w państwach Unii Europejskiej. Dzięki tym zasobom i przy stałej obecności doradcy zawodowego młodzież szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych ma szansę zdobywać wiedzę o rynku pracy i kształtować swoje umiejętności zawodowe i pozazawodowe na tyle skutecznie, aby konkurować o swoje miejsce w życiu zawodowym z młodymi ludźmi z innych państw Unii Europejskiej.
Ponadto w miejscowościach o wyższej stopie bezrobocia, szczególnie na terenach wiejskich i popegeerowskich, Szkolny Ośrodek Kariery często służy pomocą nie tylko uczniom konkretnej szkoły ale także wszystkim zainteresowanym i potrzebującym pomocy w zdobyciu informacji dotyczących rozwoju osobistego i kształtowania umiejętności mogących zaprocentować zdobyciem czy utrzymaniem satysfakcjonującego zatrudnienia.
W latach 2003 – 2005 Minister Pracy i Polityki Społecznej przeznaczył na realizację projektu łącznie 5 milionów zł. Organizacją konkursu, przekazywaniem środków grantowych oraz kontrolą prawidłowości powstawania i działalności Szkolnych Ośrodków Kariery zajęły się Ochotnicze Hufce Pracy.
W czasie 3 edycji projektu powstało 360 Szkolnych Ośrodków Kariery. Po zakończeniu 12- lub 24-miesięcznych okresów działalności wymaganych regulaminem projektu, z różnych przyczyn szkoły wygaszały działalność SzOK. W roku 2006 funkcjonowało ich 344, na koniec 2007 – liczba Szkolnych Ośrodków Kariery zmniejszyła się do 303.
Najczęstszymi klientami SzOK są uczniowie szkoły, w której powstał SzOK oraz uczniowie innych szkół w danej okolicy (około 80%) i ich rodzice (ponad 10%). Kolejna grupa klientów to nauczyciele zainteresowani lub zajmujący się preorientacją zawodową (około 3%) i młodzież bezrobotna do 25 lat (1%). Niespełna 5% pozostałych klientów SzOK to wszyscy pozostali, którzy są zainteresowani stałym lub sporadycznym kontaktem ze SzOK.
Zajęcia w Szkolnych Ośrodkach Kariery realizowane są w różnych formach, m.in. poprzez:
- grupowe zajęcia aktywizujące,
- wykłady, prelekcje, sesje pytań i odpowiedzi, burze mózgów i inne formy pracy warsztatowej,
- indywidualne porady edukacyjne i zawodowe,
- diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomoc w planowaniu kariery zawodowej za pomocą wywiadów, ankiet i innych metod,
- upowszechnianie i omawianie z uczniami informacji zdobytych w powyższy sposób,
- projekcja filmów,
- stały dostęp do Internetu, wypożyczanie książek i publikacji zgromadzonych w Szkolnym Ośrodku Kariery oraz korzystanie z innych zbiorów SzOK (plansz, poradników, ulotek, programów komputerowych),
- wydawanie i redagowanie gazetek szkolnych lub też dodatków do nich,
- organizowanie wycieczek do miejsc związanych ze światem edukacji i pracy – szkół ponadgimnazjalnych, uczelni wyższych, urzędów i firm prywatnych w celu prezentacji poszczególnych zawodów oraz wycieczki na targi pracy i targi edukacyjne, naukę obsługi urządzeń biurowych.
Klienci Szkolnych Ośrodków Kariery poprzez uczestniczenie w powyższych zajęciach są przygotowywani do samodzielnego poruszania się po rynku pracy i edukacji a każdy z nich powinien nabyć umiejętność określania swoich słabych i mocnych stron, określić cele i priorytety swojego życia edukacyjno – zawodowego oraz skonstruować indywidualny plan rozwoju kariery.
Liczba klientów Szkolnych Ośrodków Kariery kształtowała się następująco: w roku 2004 - ponad 175 tys. osób, w 2005 - ponad 300 tys. osób, w 2006 - prawie 433 tys. osób, w 2007 – również około 432 tys. Należy zaznaczyć, iż w chwili obecnej są to dane po części szacunkowe, gdyż szkoły nie mają obowiązku składać sprawozdawczości z działalności Szkolnych Ośrodków Kariery po zakończeniu okresu grantowego.
O popularności ww. systemu współpracy może świadczyć fakt, iż akces do współpracy zgłosiły nie tylko szkoły, w których Szkolne Ośrodki Kariery powstały na bazie grantów Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, ale również te, które Szkolny Ośrodek Kariery utworzyły samodzielnie.
W związku z modyfikacją programów rządowych oraz źródeł ich finansowania, Ministerstwo Pracy Polityki Społecznej nie przewiduje kolejnych edycji tworzenia Szkolnych Ośrodków Kariery w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych o uprawnieniach szkół publicznych.